Donderdagochtend 24 november 2016 heeft de Vereniging voor Bestuurskunde (VB) tijdens de jaarlijkse conferentie van het Netherlands Institute of Government (NIG), de winnaar bekend gemaakt van de Van Poeljeprijs 2015. De prijs is dit jaar gewonnen door Nanke Verloo (Universiteit van Amsterdam).

De Van Poeljeprijs is de jaarlijkse prijs van de VB voor het beste bestuurskundige proefschrift dat aan een Nederlandse of Vlaamse universiteit is verdedigd. De onafhankelijke jury, onder voorzitterschap van professor Mirko Noordegraaf (Universiteit Utrecht) beoordeelde dit jaar een recordaantal van 31 dissertaties, waaronder 27 Nederlandse en 4 Vlaamse.

De boeken vertegenwoordigen tezamen het brede palet van bestuurskundePAGO (‘public administration, governance and organization’), met thema’s als de ontwikkeling van de democratie; relatie kennis- beleid; samenwerkingsrelaties; conflict management; de opkomst van media; en publiek private samenwerkingsverbanden. Een kleine meerderheid van de onderzoeken vinden plaats op micro niveau; bínnen een organisatie of regio 41% procent van de onderzoeken internationaal gericht; onderzoek vindt dan plaats in verschillende landen. Een groot deel van de boeken, bevatte een combinatie van methodieken, in lijn met de populairder geworden mixed methods aanpak. Een even groot deel van de boeken bevat kwalitatieve methoden, en slechts een klein deel maakt enkel gebruik van sec kwantitatieve methoden. Daarnaast komen af en toe ‘nieuwe’ methoden voor, zoals enkele experimenten en etnografische onderzoeken. Maar de case studie waar bestuurskunde vaak mee geassocieerd wordt, blijft de meest populaire methode in deze nieuwe reeks proefschriften. Maar liefst 64% van de studies heeft hier gebruik van gemaakt. Een categorie die dit jaar veel aandacht kreeg is het managen van bedreigingen en burgerrechten. Opvallend is wel dat de bedreiging ‘terrorisme’ hier niet tussen zit. Opvallend is daarnaast ook dat de actuele onderwerpen als de grote vluchtelingen stroom niet behoort tot de onderzoeksthema’s.

Het eerste juryberaad, dat net voor de zomer in Utrecht plaatsvond, stond in het teken van de bespreking en beoordeling van alle boeken. Dit resulteerde in een sterk gereduceerde ‘short list’, bestaande uit de volgende drie dissertaties (op alfabetische volgorde):

• Daan Boezeman: Transforming Adaptation: Authoritative knowledge for climate change governance
• Nina Van Loon: The role of public service motivation in performance: Examining the potentials and pitfalls through an institutional approach
• Nanke Verloo: Negotiating urban conflict: Conflicts as opportunity for urban democracy

Voor het tweede juryberaad in oktober werden de shortlist dissertaties door de voltallige jury besproken en beoordeeld. Tijdens de vergadering werd uiteindelijk unaniem voor de winnaar van de Van Poeljeprijs 2015 gekozen. Vanwege de originele invalshoek, de eigenzinnige aanpak en academische vakmanschap waarmee de studie is afgerond, is de winnaar 2015: Nanke Verloo, met haar dissertatie ‘Negotiating urban conflict: Conflicts as opportunity for urban democracy’.

Nanke Verloo heeft zich vier jaar lang op etnografische wijze ondergedompeld in meerdere steden en wijken, in Amsterdam, Utrecht en Den Haag, en geobserveerd en geanalyseerd hoe bewoners, welzijnswerkers, agenten en ambtenaren conflicten en daarmee alledaagse politiek en alledaags burgerschap produceerden. Daarbij maakt ze een onderscheid tussen crisis, controverse en meer latent conflict, en via haar etnografische studie geeft ze inzicht in elk van deze typen conflict: een crisis in Amsterdam, naar aanleiding van een tasjesdief. Een controverse in Den Haag in het kader van een buurtcentrum. En een latent conflict in Utrecht in relatie tot veiligheid en participatie. Die conflicten en dus vormen van politiek analyseerde ze met behulp veen een ‘socio-spatial perspective’, waarbij de dynamiek tussen partijen over tijd heen geduid wordt via verhalen, die op kritieke momenten (en kritieke plekken) botsen, veranderen, en al dan niet dominant worden.

De jury ziet het boek van Nanke niet als typisch bestuurskundig boek, maar wel met bestuurskundige, of breder PAGO profiel en vooral bestuurskundige urgentie. Ten eerste legt de auteur de nadruk op conflict, in plaats van samenwerking, wat tegenwoordig wel erg dominant is geworden, met alle nadruk op collaborative governance, co-creatie en coproductie. Nanke laat zien dat conflict cruciaal is om vitale democratische processen op gang te brengen, niet alleen in de ‘grote politiek’, maar ook in wijken en op straten. Ten tweede hanteert zij een etnografische aanpak, waarbij ze als onderzoeker ‘embedded’ is gegaan. Ze is onderdeel geworden van enkele stedelijke conflicten, en heeft deze van binnenuit beschreven en geduid. Ze laat zien dat dit soort kwalitatieve aanpakken met strikte standaarden omgeven kan zijn en ambachtelijk uitgevoerd kan worden.

Nanke Verloo promoveerde cum laude aan de Universiteit van Amsterdam bij prof. dr. Maarten Hajer en dr. David Laws.