Leonie Heres ontvangt de Van Poeljeprijs 2014

Donderdagochtend 5 november heeft de Vereniging voor Bestuurskunde (VB) tijdens de pre-­‐ conference NIG, de winnaar bekend gemaakt van de Van Poeljeprijs 2014: Leonie Heres (Radboud Universiteit Nijmegen). De Van Poeljeprijs is de jaarlijkse prijs van de VB voor het beste bestuurskundige proefschrift dat aan een Nederlandse of Vlaamse universiteit is verdedigd. De onafhankelijke jury, onder voorzitterschap van professor Mirko Noordegraaf (UniversiteitUtrecht) beoordeelde dit jaar 28 dissertaties, van deze 28 dissertaties kwamen er er 25 uit Nederland en 3 uit Vlaanderen.

Het merendeel van de boeken past in duidelijk omschreven bestuurskundige (kern)thema’s, en de daarbij horende debatten, zoals: governance, beleidsimplementatie en -­‐evaluatie, leiderschap, (politieke) verantwoordelijkheid, ‘public value’, professionals, lobbyen en agenda setting. Een minderheid bevatte een combinatie van thema’s, al dan niet ondersteund door een combinatie van disciplines, zoals politieke filosofie, HRM, verandermanagement, communicatiewetenschap, en institutionele theorie. Een deel van de boeken bevatte een combinatie van methodieken, in lijn met de thans populaire – en populairder wordende – mixed methods aanpak. De dominante nadruk op case studies waar bestuurskunde vaak mee geassocieerd wordt, hebben we met de nieuwe reeks proefschriften weer verder achter ons gelaten.

Enkele opvallende patronen: zowel qua inhoud als auteurs als onderzoeksaanpak valt de jury op dat een deel van de proefschriften sterk internationaal is, hoezeer ook de promovendus in kwestie gewoon in Nederland begeleid is en daar promoveert. De internationalisering van de Nederlandse bestuurskunde blijft dan niet langer voorbehouden aan Nederlandse collegae die zich internationaal manifesteren, maar is terug te vinden in PhD onderzoekers die van buiten Nederland komen en PhD onderzoekoriëntaties op fenomenen van buiten Nederland en Vlaanderen.

De jury ontdekt verder vooralsnog geen duidelijke ontwikkeling richting proefschriften die zijn gebaseerd op eerder geschreven papers of gepubliceerde artikelen. Op dat vlak wil de jury wél opmerken dat er bij proefschriften die een bundeling van papers betreft vraagtekens kunnen worden geplaatst qua auteurschap, vooral als de promotores co-­‐auteurs zijn bij meerdere papers/hoofdstukken in hetzelfde boek.

De jury heeft alle boeken beoordeeld, mede aan de hand van preadviezen vanuit de jury zelf. Dat resulteerde in een sterk gereduceerde lijst, de short list, waar uiteindelijk 3 boeken op stonden (in alfabetische volgorde):

• Bokhorst, A.M. Bronnen van legitimiteit: Over de zoektocht van de wetgever naar zeggenschap en gezag
• Heres, L. One Style Fits All? The Content, Origins, and Effect of Follower Expectations of Ethical Leadership
• Lu. X. Managing Uncertainty in Crisis: Exploring the Impact of Institutionalization on Organizational Sensemaking

Er kan maar één winnaar zijn. Vanwege de rijke inhoud, de bijzondere opzet en aanpak, en het academische vakmanschap waarmee het promotietraject is afgerond, is de winnaar van 2014: Leonie Heres, met haar boek “One Style Fits All? The Content, Origins, and Effect of Follower Expectations of Ethical Leadership”.

In dit bijzondere boek doet de auteur op verfijnde wijze verslag van haar zoektocht naar de ethische dimensies van leiderschap, in relatie tot organisatorische contexten en vooral taken en medewerkers. Ze analyseert ethisch leiderschap zoals bekeken door ‘ondergeschikten’ in verschillende posities en situaties. Ze stelt ‘moral task complexity’ centraal en laat zien hoe diverse typen van ethisch leiderschap georganiseerde actie al dan niet effectiever maken. Die typen leiderschap onderscheidt ze vroeg in  het boek op basis van de zogenaamde Q-methodology, waarbij

de onderzoeker op systematische wijze kwalitatieve data structureert. En die typen gebruikt ze om in vervolgonderzoek en tevens vervolg hoofdstukken ethisch leiderschap zowel op kwalitatieve als kwantitatieve wijze nader te bestuderen, in relatie tot werk context en medewerkers die uiteenlopende hiërarchische posities hebben, aan meer of minder publieke taken werken, en meer of minder grote invloed op anderen hebben.

Het bijzondere is ook dat ze dat in zekere zin in onderscheiden papers doet, en dat het boek een bundeling van papers lijkt – maar tegelijkertijd bouwen de papers op elkaar voort en zijn ze niet elk apart gepubliceerd. Dat maakt dit boek tot een hybride proefschrift, tussen klassieke monografie en bundeling van papers in, iets wat de jury waardeert en wat de jury bij het vakgebied vindt passen.

Het proefschrift is tevens hybride qua disciplinaire plaatsbepaling. Het is niet typisch bestuurskundig, bijvoorbeeld qua publieke sector oriëntatie, maar het sluit aan bij bestuurskundige debatten, en komt uit een duidelijk bestuurskundig ‘nest’. Dit heeft voor de jury de doorslag gegeven om Leonie Heres de Van Poeljeprijs 2014 toe te kennen.

Leonie Heres promoveerde bij Bestuurskunde aan de Vrije Universiteit, bij Leo Huberts en Karin Lasthuizen.

Nadere inlichtingen:

Prof.dr. Mirko Noordegraaf, Universiteit Utrecht, bestuurssecretariaat.usbo@uu.nl tel. 030-­‐2538617 Mw. Wilma Bosmans-­‐Kruize, Vereniging voor Bestuurskunde, info@bestuurskunde.nl tel. 06-­53292587